Thời gian gần đây,ờngườidânmiềnnúiQuảngTrịcónướcsạchsinhhoạ tại các huyện miền núi tỉnh Quảng Trị, nguồn nước ở các khe suối cạn kiệt, nhiễm bẩn. Một số công trình cấp nước hư hỏng hoặc không phát huy tác dụng. Đồng bào dân tộc thiểu số các huyện miền núi Hướng Hóa, Đak rông phải chắt lọc nước khe, sử dụng nước nhiễm vôi.... phục vụ sinh hoạt.  Mấy tháng qua, bà con đào 1 cái hố nhỏ rồi đắp bằng đá và cát trên suối Ka Đắp, lấy nước sinh hoạt cho hơn 180 hộ dân của 2 thôn A Máy, Arồng, xã Lìa, huyện Hướng Hóa. Thời tiết ngày càng khô hạn như hiện nay, tình trạng thiếu nước sinh hoạt có nguy cơ lan ra toàn xã Lìa, huyện Hướng Hóa.

“Xã Lìa mình lấy nước sinh hoạt chủ yếu là nước suối. Giếng khoan thì không được, vì vôi quá nhiều. Toàn dân xã Lìa lấy nước suối, mà nước suối, nước suối có thuốc trừ sâu từ phun trên rẫy. Ảnh hưởng đến sức khỏe của bà con”- ông Hồ Văn Cuông, thôn Axóc Lìa, xã Lìa, Hướng Hóa lo lắng.

Ông Hồ Văn Ta Nga, Phó Chủ tịch UBND xã Lìa, huyện Hướng Hóa cho biết thêm: “Trước đây cũng có nước sạch nhưng hiện nay bị hư hỏng nặng. Bà con sinh hoạt lấy từ sông suối để dùng. Còn nước giếng khoan thì vôi quá nhiều. Đa số giếng khoan đều vôi, chỉ sử dụng để tắm rửa. Còn ăn uống thì lấy từ khe suối”.

Vì không có nước sinh hoạt, nhiều người dân ở thôn Úp Ly, xã Thuận, huyện Hướng Hóa phải di chuyển nhiều cây số để tìm các mạch nước chưa bị cạn. Chi phí xăng xe và thời gian đi lại tuy tốn kém nhưng có nước sử dụng vẫn là điều may mắn.

Anh Hồ A Khoa, Trưởng thôn Úp Ly 2, xã Thuận, Hướng Hóa cho biết, những hộ có điều kiện hơn cùng đóng góp, khoan giếng nhưng phải khoan ở độ sâu từ 70m đến 100 m mới có nước.

“Nguồn nước từ thời xưa đến chừ đa số dùng giếng đào. Trong thôn có 83 hộ, khoảng 5 đến 6 hộ có điều kiện khoan giếng, còn không thì tìm đến khe suối. Nói chung rất ảnh hưởng sức khỏe.”- anh Hồ A Khoa nói.

Hiện nay hơn 1.300 hộ dân ở huyện Đak rông, tỉnh Quảng Trị chưa có nước bảo đảm vệ sinh và khoảng 9000 hộ chưa có nước sạch sử dụng. Chỉ khoảng 12% số hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch từ các công trình cấp nước tập trung. 

Công tác ở địa bàn xã A Ngo nhiều năm, chị Phan Thị Diệu, cùng nhiều giáo viên Trường Tiểu học và THCS A Ngo, huyện Đakrông gặp nhiều trở ngại trong sinh hoạt: “Nước tại khu tập thể nhiễm vôi nặng. Bị đóng váng, bị cặn rất nhiều, nên chỉ để rửa chén. Còn nấu ăn phải mua bình. Còn nước tại giếng tập thể chỉ để sinh hoạt”.

Theo báo cáo của các Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 2 huyện Hướng Hóa và Đakrông có 124 công trình nước sinh hoạt; Trong đó, 52 công trình không hoạt động. Phần lớn các công trình xa khu dân cư, lượng nước đến nơi sử dụng yếu, đường ống dẫn nước khá xa. Nguyên nhân các công trình chưa phát huy được hiệu quả là phần lớn các công trình đã được xây dựng từ lâu, công nghệ xử lý nước lạc hậu, đến nay đã hư hỏng. Một phần do cán bộ thôn, bản trực tiếp quản lý theo chế độ kiêm nhiệm, chưa qua đào tạo quản lý, vận hành, trong khi nguồn kinh phí để duy tu bảo dưỡng hầu như không có. Ngoài ra, ý thức của người dân trong việc khai thác, sử dụng và bảo vệ nguồn nước, bảo vệ các công trình cấp nước chưa cao, ảnh hưởng đến tuổi thọ của công trình.

“Một số tuyến ống bị hư hỏng, chưa có kinh phí khắc phục. Nguyên nhân thứ 2 là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, làm cạn kiệt nguồn nước. Thứ 3, do các đập dâng nằm ở đầu nguồn, trên đồi núi, xa khu dân cư, không có người quản lý nên nhanh hỏng.” - ông Trần Bình Thuận, Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị lý giải.

Hiện nay, tỉnh Quảng Trị yêu cầu các phòng ban, địa phương miền núi thường xuyên kiểm tra các công trình nước cấp nước tập trung hiện có và khắc phục sửa chữa các tuyến ống bị hư hỏng, tổ chức nạo vét đập dâng; khơi thông hồ đập… để giải quyết nhu cầu trước mắt cho bà con. Đồng thời, tích cực tuyên truyền để người dân nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên nước.