TRUNG QUỐC - Sau thời gian chống chọi với bệnh tật,áosưtừngđoạtgiảiNobelVậtlýởtuổiquađờ Giáo sư Lý Chính Đạo - nhà Vật lý nổi tiếng thế giới, đã qua đời ở tuổi 98. Ông là người trẻ thứ ba trên thế giới đoạt giải Nobel Vật lý.

Chia sẻ với The Paperngày 5/8, nhà nghiên cứu Vương Thùy Lâm - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Học thuật thuộc Trung tâm Khoa học và Công nghệ Cao cấp Trung Quốc, cho biết, Giáo sư Lý Chính Đạo đã qua đời tại San Francisco (Mỹ) ngày 4/8, sau thời gian chống chọi với bệnh tật. 

Năm 1956, ông Lý Chính Đạo cùng đồng nghiệp xuất bản bài báo tiêu đề Các vấn đề về sự bảo toàn tính chẵn lẻ trong các tương tác yếu. Bài báo mở ra bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực Vật lý. Năm 1957, công trình nghiên cứu đoạt giải Nobel. Thành công của bài báo giúp ông Lý Chính Đạo (khi đó 31 tuổi) trở thành người trẻ thứ ba trên thế giới đoạt giải Nobel Vật lý. 

Sự ra đi của GS Lý Chính Đạo ở tuổi 98 là mất mát lớn đối với cộng đồng khoa học trong và ngoài nước. Ông là một trong những nhà khoa học hàng đầu thế giới, có những đóng góp to lớn cho sự phát triển trong lĩnh vực Vật lý.

Suốt quá trình nghiên cứu, GS Lý Chính Đạo sở hữu loạt công trình mang tính bước ngoặt trong lĩnh vực: Lý thuyết Vật lý hạt, Lý thuyết hạt nhân nguyên tử và Vật lý thống kê. Ông đã xuất bản lượng lớn bài báo khoa học trên các tạp chí uy tín, đồng thời là tác giả của các chuyên khảo khoa học Lý thuyết trường và Vật lý hạt.

Sau khi đoạt giải Nobel Vật lý, ông đạt nhiều thành tựu lớn trong việc thiết lập và phát triển Lý thuyết lượng tử soliton, đề xuất khái niệm trạng thái hạt nhân dị thường, xây dựng Lý thuyết đo mạng ngẫu nhiên…

Giáo sư Lý Chính Đạo sinh ngày 24/11/1926 tại Thượng Hải (Trung Quốc). Từ năm 1943 đến năm 1945, ông theo học tại Đại học Chiết Giang (Trung Quốc). Năm 1946, ông học tiến sĩ ở Đại học Chicago (Mỹ) và nhận bằng vào tháng 6/1950. Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ, ông lần lượt nghiên cứu tại Đại học Chicago, Đại học California và Viện Nghiên cứu Princeton (Mỹ).

Năm 1953, ông làm việc tại Đại học Colombia với tư cách là trợ lý giáo sư. Sau 4 năm cống hiến tại đây, ông được bổ nhiệm làm giáo sư ở tuổi 31. Năm 1984, ông được mời làm giáo sư danh dự tại Đại học Bắc Kinh kiêm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Vật lý hiện đại và Năng lượng cao (thuộc Đại học Bắc Kinh). Năm 2018, GS được mời làm giám đốc Viện Nghiên cứu Vật lý Lý Chính Đạo tại Đại học Giao thông Thượng Hải (Trung Quốc).

Giáo sư Lý Chính Đạo từng nhận một số giải thưởng danh giá sau: Giải Nobel Vật lý (1957), Giải thưởng Khoa học Einstein (1957), Huy chương G. Bude (1969), Huy chương Galileo (1979), Huân chương công trạng, tước hiệu hiệp sĩ của Ý (1986), Giải thưởng Hợp tác Khoa học và Công nghệ Quốc tế của Trung Quốc (1995), Giải thưởng Khoa học do thành phố New York trao tặng (1997)...

Năm 2009, ông được bình chọn là nhà khoa học có ảnh hưởng nhất ở Trung Quốc sau 30 năm cải cách mở cửa. Năm 2015, giáo sư trở thành nhân vật văn hóa tiêu biểu của Trung Quốc. Ngoài ra, ông từng được bầu làm viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Mỹ, Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ và Viện Hàn lâm Khoa học quốc gia Ý.

Phó giáo sư qua đời ở tuổi 39: 'Lá xanh' lìa cành trong bao tiếc nuốiPGS Đào Nguyên Khôi - người trẻ nhất đạt chuẩn Phó giáo sư năm 2020, chủ nhân của giải thưởng Quả cầu vàng năm 2019 - qua đời ngày 28/5 ở tuổi 39 vì ung thư máu, trong sự tiếc thương của những người ở lại.